Hoe beoordelen cannabisgebruikers zelf de risico's van hun gebruik? Waar houden ze rekening mee om risico's van hun gebruik te verminderen? De onderzoekers van de Global Drug Survey analyseerden de antwoorden van 37.000 cannabisgebruikers wereldwijd en die van enkele experts.
Vooraf
De hieronder besproken risico's en de manier waarop ermee omgegaan wordt, weerspiegelen de meningen van de gebruikers die de vragenlijst (Global Drug Survey 2014) hebben ingevuld. Hou er rekening mee dat geen enkele vorm van risicobeperking kan garanderen dat cannabis- of ander druggebruik veilig zal zijn of tot een aangename ervaring zal leiden. Dat geldt in hoge mate voor jongeren. Regelmatig gebruik van welke drug dan ook kan bij jongeren sneller tot problemen leiden. Deelnemers aan de survey waren allemaal 18+.
Druggebruik is altijd riskant. De enige manier om alle druggerelateerde schade te vermijden is geen drugs gebruiken.
Ter illustratie. In 2015 verdubbelde bij de deelnemers aan de Global Drug Survey het percentage van mensen die na gebruik van cannabis een spoedopname in een ziekenhuis nodig hadden (stijging van 0,5 naar 1%).
Inbreng van de experten
De experten brachten als belangrijkste risicofactor voor cannabisgebruik aan: het mengen van cannabis met tabak.
Van de gebruikers bleek slechts 33% cannabis niet samen te gebruiken met tabak (de overgrote meerderheid waren gebruikers in de VS). Anderzijds bleken wel 75% van de gebruikers te overwegen om cannabis niet langer te mengen met tabak. Vanuit preventief standpunt gezien betekent dit dat hier nog heel wat winst te behalen valt op gebied van 'harm reduction'.
Wat waren de vragen?
Voor elke manier om risico's van cannabisgebruik te beperken werden aan de gebruikers drie vragen gesteld:
- Pas je deze manier om risico's te beperken zelf toe?
- Hoe belangrijk vind je het om deze vorm van risicobeperking toe te passen (op een schaal van 1 tot 10, waarbij 10 = maximaal belang)?
- In hoeverre heeft deze manier invloed op je plezierbeleving van cannabisgebruik (wordt je plezier verminderd, verhoogd of heeft het er geen effect op)?
Belangrijkste manieren om risico's te verminderen volgens de deelnemers
1. Gebruik van een 'vaporiser' of verdamper
- 8% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 8.0 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 22% van de gebruikers die dit deden had dit geen invloed op de plezierbeleving, 57% had meer plezier, 21% minder
Het verbranden van cannabis (in een joint of met een waterpijp) is inderdaad de schadelijkste manier van gebruik. Met een verdamper wordt de cannabis niet verbrand, maar komt er damp vrij die weinig schadelijke stoffen (teer en toxines) bevat.
Lees meer over het gebruik met een verdamper
2. Vermijd cannabisgebruik in het verkeer
- 68% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 7.7 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 68% had dit geen invloed op de plezierbeleving, 18% ervaarde dit als extra positief, 14% had er minder plezier door
Cannabisgebruik heeft inderdaad effect op de rijvaardigheid: alertheid, reactievermogen, coördinatie en kortetermijn geheugen verminderen. Ook al zullen gebruikers dit vaak compenseren door trager en voorzichtiger te rijden, toch verdubbelt de kans op ongevallen.
3. Kweek zelf (= niet kopen van dealers)
- 13% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 7.3 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 25% had dit geen invloed, 69% ervaarde dit als extra positief, 6% had er minder plezier door
Door zelf cannabis kweken wordt contact met dealers vermeden en heb je controle op de kwaliteit. Uit de surveys kwam trouwens ook tevoorschijn dat veel gebruikers niet tevereden zijn over de sterke cannabis die via dealers verkrijgbaar is (met hoger THC gehalte en weinig of geen CBD), wegens de ongewenste bijwerkingen.
MAAR hou er rekening mee dat zelf kweken van cannabis in veel landen onwettig is en kan leiden tot vervolging.
4. Vermijd om tijdens de dag te gebruiken
- 79% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 7.0 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 54% had dit geen invloed op de plezierbeleving, 37% ervaarde dit als extra positief, 9% had er minder plezier door
Het cannabisgebruik waar je het meest stoned/high van wordt, is het eerste gebruik van die dag. Vanaf 's morgens beginnen blowen verhoogt je tolerantie tijdens de rest van de dag (meer moeten gebruiken om hetzelfde effect te bereiken). Het verhoogt ook het risico op afhankelijkheid op langere termijn. Verder heb je vaak minder zin om nog iets anders te doen, ben je minder geconcentreerd en minder 'helder van geest'.
5. Zet steeds een limiet op hoeveel je gebruikt per dag of per week
- 40% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 6.7 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 56% had dit geen invloed, 26% ervaarde dit als extra positief, 18% had er minder plezier door
Hoe meer je gebruikt van een drug, hoe meer kans op negatieve effecten en gevolgen. Je hebt meer controle op je gebruik en dus ook meer controle op je leven. Je zal meer doen wat je eigenlijk wil doen en je verlaagt de kans op afhankelijkheid op langere termijn. Heb je moeite met je houden aan een limiet? Beperk dan je voorraad en berg deze op zodat je niet voortdurend 'getriggerd' wordt.
6. Onderbreek je gebruik geregeld gedurende enkele weken
- 59% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 6.0 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 42% had dit geen invloed op de plezierbeleving, 48% ervaarde dit als extra positief, 10% had er minder plezier door
Elke dag opnieuw cannabis gebruiken zonder onderbreking kan er gemakkelijk toe leiden dat de negatieve effecten van het gebruik beginnen door te wegen. Maar dat je toch blijft gebruiken uit gewoonte of om die negatieve effecten te verdoven. Het leuke gaat er vanaf en je komt in een sleur terecht. Gun jezelf regelmatig een 'helder hoofd' en spaar je longen.
Sommige gebruikers ervaren nogal eens gevoelens van angst of paranoia wanneer ze onder invloed zijn. Gewoonlijk verdwijnen die fenomenen snel na het stoppen met gebruik. Ervaar je die effecten regelmatig, overweeg dan om volledig te stoppen. Zeker wanneer je psychische problemen hebt. Regelmatig cannabisgebruik kan je problemen dan verergeren.
7. Als je waterpijpen e.d. gebruikt, maak ze dan regelmatig schoon
- 41% van de waterpijp gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 6.0 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 37% had dit geen invloed, 58% ervaarde dit als extra positief, 5% had er minder plezier door
Door het schoonmaken verwijder je teer, toxische stoffen en bacterieën die de pijp automatisch beginnen te vervuilen na korte tijd.
Tussen haakjes. Een waterpijp houdt weinig of geen schadelijke stoffen (van de verbranding) tegen en is dus niet veiliger. Omdat er wel minder THC opgenomen wordt kan je de neiging hebben om meer te gaan gebruiken.
8. Eten of verwerken in voeding of thee
- 7% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 5.8 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 27% had dit geen invloed, 61% ervaarde dit als extra positief, 12% had er minder plezier door
Daardoor vermijd je natuurlijk alle schade aan je longen. De effecten van gebruik kunnen ook intenser zijn en langer duren. De effecten zijn echter ook minder voorspelbaar en kunnen langer op zich laten wachten.
Soms kan het 1 tot 2 uur duren vooraleer het effect voelbaar wordt. Weet je dat niet op voorhand, dan kan je meer gaan gebruiken om toch maar iets te voelen. Als het effect uiteindelijk op gang komt dan kan het erg overrompelend en/of onaangenaam zijn.
9. Vermijd dieper te inhaleren en de rook vast te houden
- 30% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 5.3 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 58% had dit geen invloed op de plezierbeleving, 26% ervaarde dit als extra positief, 16% had er minder plezier door
Dieper inhaleren en de rook vasthouden is helemaal niet nodig om het effect te versterken. Je haalt er alleen meer rotzooi mee binnen in je longen. De werkende bestanddelen van cannabis die je inhaleert worden opgenomen via de bovenste luchtwegen. Dat gebeurt heel snel (op 1 of 2 seconden). De rook langer vasthouden heeft dus geen zin.
10. Vermijd extra sterke cannabis (vaak via watercultuur gekweekt) met een extra hoog THC gehalte
- 43% van de gebruikers past dit toe
- Hoe belangrijk is het om deze risicobeperking toe te passen: score 4.8 (op 10)
- Invloed op de plezierbeleving: voor 56% had dit geen invloed op de plezierbeleving, 27% ervaarde dit als extra positief, 17% had er minder plezier door
Hoewel veel gebruikers ervan uitgaan dat hasj het meest schadelijk is voor de longen, blijkt in de praktijk cannabis met een hoog THC gehalte en weinig of geen CBD (cannabidiol) het meest riskant te zijn wat betreft paranoia, verwarring en verstoring van het geheugen. Cannabidiol zorgt doorgaans voor een 'verzachtend' effect. Wanneer dit bestanddeel ontbreekt treedt er dus meestal een 'harder' effect op. Veel cannabis die op de Nederlandse markt wordt aangeboden (zoals 'Skunk') is van dit type.
Het is nog niet helemaal duidelijk of deze vorm van cannabis ook een hoger verslavingsrisico inhoudt. Het wordt aangeraden om voorzichtiger met deze cannabis om te gaan door er minder van te gebruiken om de ongewenste neveneffecten te vermijden.
Global Drug Survey
Het oorspronkelijke rapport van de Global Drug Survey vind je hier (pdf)
